Amerikan oyuncak firması Mattel’in sıra dışı moda bebeği 9 Mart 1959 doğumlu Barbie bugün 64 yaşında. Aldığı yaşa rağmen her dönemin en güzeli, ideal ölçülere sahip Barbie bebeğinin yüzünde tek bir kırışıklık bile yok! 21 Temmuz 2023’te (bugün) vizyona giren ve başrollerinde Margot Robbie (Barbie) ile Ryan Ghosling’i (Ken) izleyeceğimiz tüm zamanların en ikonik oyuncak bebeklerinden Barbie’nin geçmişine bir göz atmanın şimdi tam vakti…
Amerikalı girişimci Ruth Handler, kızı Barbara’nın oyuncak bebeklerine yetişkin rolleri yükleyip kıyafetler giydirmesini dikkatle ve hayretle izler. Çocukların küçük kız vücutlu oyuncak bebekler yerine kadın hatlarına sahip model bebeklerinin edinebilmesinin ve bu bebeklere uygun couture kıyafetler üretilmesinin ilham verici ve devrimci olabileceğini düşünür. Aslında ona bu ilhamı Bild Lilli adlı Alman menşeli bir oyuncak bebek verir.
(Barbie’nin atası Bild Lilli)
Piyasada gördüğü bu boşluğu değerlendiren Ruth, yetişkin bir kadın vücuduna sahip siyah-beyaz zebra desenli mayolu ve o yılların Hollywood pinuplarına benzeyen ilk Barbie bebeği, tutucu şirket yöneticilerine rağmen piyasaya çıkarır. Kızı Barbara’nın küçültülmüş ismi olan “Barbie” isimli bebek, çeşit çeşit giydirilebilir kıyafetleri, ayakkabıları ve aksesuarlarıyla ilk fashion doll (model bebek) olur. Barbie’nin kıyafetlerini moda tasarımcısı Charlotte Johnson tasarlar.
(İlk Barbie – 1959)
Piyasaya sürülmesinden itibaren Barbie, ebeveynlerin tepkisiyle karşılaşır: bebeğin kadın hatlarına ve göğüslere sahip olmasına hoş bakılmaz. 1961 yılında Barbie için Ken adında bir de erkek arkadaş tasarlanır. O günlerden bugüne Barbie bir kültür ikonu olur, 1970’lerde Barbie çılgınlığı yaşanır. 1986 yılında ünlü sanatçı Andy Warhol bile bir Barbie resmine imza atar.
(Warhol’s Barbie)
Barbie, bendeniz Metal Oda dahil kız çocuklarının yaratıcılık ve hayalgücüne katkıda bulunur: astronot, veteriner, cerrah, atlet, balerin, doktor, pilot, müzisyen, mühendis, itfaiyeci Barbieler arz-ı endam ederken Barbie, kadının toplumsal hayattaki yerini, güzel olanın her zaman aptal olmadığını ve kariyer sahibi kadını temsil eder.
İdeal bir vücudu temsil ettiği için standartlara uymayan Barbie, bazı ebeveynlerce hedef alınır, kimi anneler kızlarına kötü örnek olduğunu düşünür. Yakalanması imkansıza yakın vücut ölçüleri anoreksiya ve başka yeme bozukluklarıyla (bence haksız olarak) ilişkilendirilir. Çünkü aslında Barbie’nin amacı modadır: bir vitrin mankeni gibi giydirilip soyundurulur: vitrin mankeninin ya da terzi mankeninin ölçüleri hedef ya da amaç olamaz.
(Marilyn Monroe Barbie)
Bugünün fazlaca eşitlikçi, tısırıktan kıl kapan dünyasında Barbie’nin koyu tenli, geniş kalçalı ve minik ebatlı versiyonlarına da yer verilir: maksat başka ölçü ya da ten rengine sahip olanlar mağdur olmasındır. Halbuki benim çocukluğumda bu da bir oyuncak bebek deyip fazla bir anlam yüklemiyorduk: bugün aman şu bana dava açmasın, falanca gücenmesin kaygıları Barbie bebeğin dünyasında çok ama çok fazla; keza çok da saçma.
(En Pahalı Barbie)
Yıllar içerisinde Barbie bebeğinin önemli koleksiyonerleri oluşmuş; 2010 yılında mücevher sanatçısı Stefano Canturi’nin özel tasarım Barbie bebeği Christies müzayede evinde 302.500 Amerikan Doları’na alıcı bulmuş. Marilyn Monroe’dan Cher’e, Harry Potter’ın yazarı J.K Rowling’e, Lady Gaga’dan Tina Turner ve rock ikonu Joan Jett’e kadar ünlülerin Barbie bebekleri yapılmış, koleksiyonerlerce kapılmış.
(Tina Barbie)
(Joan Jett Barbie)
21 Temmuz’da çıkan Barbie filminde ise varoluş problemlerinin peşinden Barbieland’den gerçek dünyaya yolculuk yapan Barbie bebeğinin maceralarını izliyoruz.
(Cher Barbie)
(Barbie Gaga)
Barbie, çocukken en sevdiğim oyuncaktı (tren setlerimin yanı sıra) ve birden fazla Barbie bebeği olana kem bakılırdı. On yaşımda ilk defa yurdışına çıkıp çok katlı büyük bir mağazada bir duvar dolusu çeşidiyle başımı döndüren Barbie bebeklerin önünde şaşkınlıktan taş kesildiğim zamanları hatırlıyorum (80’ler Türkiye’sinde yokluk zamanlarını konuşuyoruz). Bir duvar dolusu Barbie’den tek seçim hakkım vardı ve bunların arasından saçlarına istediğiniz şekli verebildiğiniz (saç telleri arasına bakır teller atılmıştı), eklemleri hareketli (o zamanlar çok cool bir şey idi) ve küpeleri olan Pop Star Golden Dream Barbie’yi seçmiştim. O yıllarda havuzu, banyosu, bavulları, gardroplarıyla bir Barbie evreni kurulabiliyordu ama o evreni sadece hayal edebiliyorduk.
(Golden Dream Barbie)
(Barbie Heidi Klum)
Zamanla Heidi Klum ya da Claudia Shiffer görüntülü Barbie bebekler de kabuk değiştirdi: koca gözlü ve anime karakterlere benzeyen Bretz bebekleri (ki Mattel firması ile davalık olmuştur) ve yine Mattel’in bence muhteşem gotik moda bebekleri Monster High serisi çıkmıştır. Frankie Stein, Draculaura, Spectra gibi isimlere sahip ve ilhamını ikonik kurgu korku karakterlerinden alan bu harika bebekler benim hala koleksiyonunu yapmaktan hoşlandığım favorilerimden.
(Frankie Stein-Monster High)
(Spectra-Monster High)
Moda dünyasında filmle eş zamanlı olarak H&M gibi zincir moda markalarının da Barbie çılgınlığı yaşadığı bu günlerde çocukluğumuza damga vuran bu nostaljik moda ikonuna yer vermeden olmazdı. Metal Oda’da Barbie’ye yer vereceğim de aklıma hayalime sığmazdı.
Kalın sağlıcakla.
©2023@metaloda
“Her hakkı saklıdır. Kaynak göstermeden alıntı yapılamaz. Başka yerde yayınlanamaz.”
